Nhìn từ vụ sàn tiền ảo lớn thứ 4 thế giới FTX phá sản – nếu công ty không có Hội  đồng quản trị chính thức hoặc Kiểm toán Nội bộ – hãy tìm công ty khác để đầu tư.

Những ngày gần đây, không chỉ giới đầu tư tiền ảo mà cả thế giới xôn xao về việc công ty “biểu tượng của thế kỷ 21” tuyên bố phá sản và những ảnh hưởng của nó gây ra không chỉ đối với những nhà đầu tư vào FTX mà toàn bộ những nhà đầu tư tiền ảo khác khi hàng ngàn các mã tiền ảo đều bị sụt giảm nghiêm trọng đến hơn 20% trong vòng 1 tuần.

Dưới đây, APT xin lược dịch bài viết của ông Richard Chambers – Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc toàn cầu IIA về vấn đề này:

VIỆC THIẾU QUẢN TRỊ VÀ KIỂM TOÁN NỘI BỘ CỦA FTX NÊN ĐƯỢC NHẬN CỜ ĐỎ

Trong những năm qua, tôi đã viết một số blog và bài báo tập trung vào văn hóa doanh nghiệp. Sự sụp đổ gần đây của FTX nhắc nhở chúng ta một lần nữa văn hóa độc hại và quản trị công ty kém hiệu quả có thể hủy hoại một công ty như thế nào. Những lời của Giám đốc điều hành mới được bổ nhiệm của FTX, từ tuyên bố phá sản Chương 11 của công ty, là một bản cáo trạng nhức nhối: “Chưa bao giờ trong sự nghiệp của mình, tôi chứng kiến ​​sự thất bại hoàn toàn trong việc kiểm soát công ty và hoàn toàn không có thông tin tài chính đáng tin cậy như đã xảy ra ở đây. Từ tính toàn vẹn của hệ thống bị xâm phạm và sự giám sát sai quy định ở nước ngoài, đến việc tập trung quyền kiểm soát vào tay một nhóm rất nhỏ các cá nhân thiếu kinh nghiệm, không tinh vi và có khả năng bị xâm phạm, tình huống này là chưa từng có”.

Bản năng đầu tiên của tôi khi biết tin FTX là viết blog về những bài học kinh nghiệm từ sự sụp đổ. Nhưng thực tế là, có rất ít bài học mới từ FTX – chỉ có những bài học nhắc nhở. Chúng tôi một lần nữa được nhắc nhở rằng “những kẻ ngu ngốc và tiền của họ sẽ sớm chia lìa”, Peter Drucker đã đúng, và khi không có chức năng kiểm toán nội bộ, các nhà đầu tư không nên bỏ tiền của mình vào đó.

Điểm cuối cùng của tôi có vẻ hơi tầm thường khi đối mặt với một thảm họa to lớn như vậy. Quan điểm của tôi không phải là chức năng kiểm toán nội bộ tại FTX sẽ ngăn cản được kết quả sụp đổ của công ty này. Mà sự vắng mặt của kiểm toán nội bộ – và quan trọng hơn là một hội đồng quản trị hợp pháp – đã báo hiệu một “lá cờ đỏ” khổng lồ. Các nhà đầu tư say mê với những khoản lợi nhuận khổng lồ tiềm năng đã nhắm mắt làm ngơ trước một nền văn hóa doanh nghiệp độc hại mà chúng ta cảm thấy phải “chạy nhanh nhất có thể!”

Bất kỳ ai theo dõi tôi đều biết tôi là người ủng hộ vững chắc cho việc kiểm toán nội bộ đóng một vai trò quan trọng trong việc đánh giá và cung cấp sự đảm bảo về văn hóa của tổ chức. Tôi nhận thấy rằng tồn tại một mối liên hệ không thể phủ nhận giữa văn hóa của một tổ chức và liệu công ty có chức năng kiểm toán nội bộ hay không (và chức năng này được xử lý như thế nào). Đơn giản, các nền văn hóa doanh nghiệp lành mạnh coi trọng việc giám sát để đảm bảo trách nhiệm giải trình.

Có quá nhiều dấu hiệu cho thấy văn hóa doanh nghiệp FTX là độc hại. Thành thật mà nói, điều này rất dễ nhận thấy. Mặc dù, có rất nhiều công ty mà văn hóa doanh nghiệp của họ không đưa ra dấu hiệu đỏ khiến các nhà đầu tư nghi ngờ nhưng lại là rủi ro lớn cho đầu tư. Tuy nhiên, sự thiếu hoàn toàn của kiểm toán nội bộ nên nói rất nhiều điều.

Một vài năm trước, tôi đã viết về cách các công ty đối xử với chức năng kiểm toán nội bộ của họ và cách điều đó có thể đưa ra những manh mối quan trọng về văn hóa của họ. Chúng ta hãy xem xét điều mà hầu hết mọi người đều coi là mối quan hệ lành mạnh hay kém lành mạnh giữa ban quản lý và kiểm toán nội bộ và điều đó nói lên điều gì về các tổ chức mà họ cùng tồn tại.

Lý tưởng nhất, kiểm toán nội bộ nên hoạt động trong một bầu không khí cho phép nó hoạt động độc lập. Nó cần có các nguồn lực để làm tốt công việc của mình. Nó phải có các dòng báo cáo hành chính và chức năng riêng biệt cho Giám đốc điều hành và hội đồng quản trị hoặc ủy ban kiểm toán, tương ứng. Nó phải có mối quan hệ rõ ràng và tích cực với ban giám đốc để cho phép nó trao đổi cởi mở và tự tin mà không sợ bị ảnh hưởng, và nó phải có mối quan hệ tương tự với ủy ban kiểm toán và hoặc hội đồng quản trị của mình.

Kiểu văn hóa này cho thấy ban lãnh đạo có sự tự tin để các hành động và quyết định của mình thường xuyên được giám sát kỹ lưỡng từ góc độ độc lập và có hiểu biết. Nó phản ánh một ban lãnh đạo hiểu rõ vai trò của mình cũng như vai trò của hội đồng quản trị và ủy ban kiểm toán, đồng thời mong muốn xác định các rủi ro và kiểm soát các điểm yếu và cải thiện các lĩnh vực đó. Nó cho thấy một cam kết về sự minh bạch từ ban lãnh đạo tự tin, không lo sợ rằng các hành động của mình nằm ngoài ranh giới của sự thèm muốn rủi ro, chiến lược kinh doanh hoặc đạo đức đã được thiết lập sẵn.

Quan trọng nhất, nó thiết lập một giai điệu báo hiệu rõ ràng rằng “làm đúng là dấu ấn” của nền văn hóa doanh nghiệp.

Ngược lại, mối quan hệ kém lành mạnh giữa ban giám đốc và kiểm toán nội bộ được xác định bởi những nỗ lực nhằm làm suy yếu khả năng thực hiện công việc của kiểm toán nội bộ. Điều này báo hiệu lãnh đạo lo ngại sự giám sát và sẽ thực hiện các bước để cản trở hoặc tránh phản hồi từ chức năng kiểm toán nội bộ độc lập. Các dấu hiệu bao gồm:

• Thái độ đối với kiểm toán nội bộ: Phản ứng của Ban Giám đốc đối với các thắc mắc của kiểm toán nội bộ là lòng vòng và hạn chế quyền truy cập thông tin.
• Kiểm soát giám đốc điều hành kiểm toán: Ban quản lý xoay vòng qua một số CAE, tìm kiếm một CAE mà nó có thể dễ dàng kiểm soát hoặc thao túng nhất.
• Áp lực thay đổi hoặc che giấu phát hiện: Ban quản lý nói rõ rằng họ không muốn nghe sự thật.
• Chuyển hướng hoặc chuyển hướng kiểm toán nội bộ: Ban Giám đốc thao túng việc lựa chọn các cuộc kiểm toán dựa trên một chương trình nghị sự không tính đến rủi ro của tổ chức.
• Thao túng ngân sách của kiểm toán nội bộ: Ban quản lý hạn chế nguồn lực về nhân viên, khả năng tiếp cận chuyên môn (đồng tìm nguồn cung ứng) hoặc đi du lịch để hạn chế khả năng thực hiện công việc của kiểm toán nội bộ.
• Hạn chế quyền tiếp cận của kiểm toán nội bộ đối với hội đồng quản trị hoặc ủy ban kiểm toán: Ban giám đốc muốn kiểm soát thông điệp từ kiểm toán nội bộ đến hội đồng quản trị.

Hành động phản ánh ở cấp cao nhất là tránh trách nhiệm giải trình và tính minh bạch. Điều đó không có nghĩa là một tổ chức đang hoạt động phi đạo đức hoặc bất hợp pháp, nhưng nó thực sự cho thấy sự coi thường cơ bản hoặc hiểu lầm nguy hiểm về việc thực hiện tốt chức năng quản trị. Và nó chỉ ra một điều bắt buộc rằng tổ chức phải làm việc trên nền văn hóa doanh nghiệp của mình.

Nếu tổ chức của bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trong số đó, kiểm toán nội bộ nên chủ động và giải quyết vấn đề đó với ban quản lý và hội đồng quản trị sớm hơn.

Điều quan trọng cần nhớ là mối quan hệ giữa quản lý và kiểm toán nội bộ là một con đường hai chiều. Bất đồng hoặc thậm chí đôi khi căng thẳng giữa hai bên không nhất thiết có nghĩa là có vấn đề nghiêm trọng với văn hóa của tổ chức. Người ta phải xem xét rằng bản thân kiểm toán nội bộ có thể có một văn hóa nuôi dưỡng sự ngờ vực và xích mích.

Tôi nghi ngại rằng sẽ còn nhiều điều nữa sẽ được đưa ra về sự cố FTX. Đó là một vụ bê bối gắn liền với sự sụp đổ của công ty mang tính biểu tượng của thế kỷ 21. Nhưng tôi đã nghe đủ để được nhắc nhở rằng văn hóa doanh nghiệp thường là thủ phạm gây ra những thất bại vô nghĩa này. Các nhà đầu tư nên tuân thủ văn hóa khi thành lập công ty. Lời khuyên của tôi vẫn là: Nếu không có hội đồng quản trị chính thức hoặc kiểm toán nội bộ – hãy tìm doanh nghiệp khác để đầu tư.

---

Để hiểu thêm về Kiểm toán Nội bộ hoặc kinh nghiệm đầu tư, hãy tham gia các khóa học tại Học viện APT.

HỌC VIỆN APT “THỰC HỌC – THỰC HÀNH”